تحلیل زمانی– مکانی پایدار دریاچه های هامون

نویسندگان

محمود خسروی

دانشیار/گروه جغرافیای طبیعی و اقلیم شناسی ،دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

دریاچه های هامون به عنوان یکی از ناپایدارترین پهنه های آبی دنیا، از سالی به سال دیگر نوسانات شدیدی را نشان می دهند. قرارگیری منطقه منحصر به فرد تالاب هامون در دشت سیستان، اهمیت زیست محیطی خاصی را به آن بخشیده است و براساس کنوانسیون رامسر منطقه هامون به عنوان یک تالاب بین المللی از ارزش های اکولوژیکی خاصی برای جهانیان برخوردار است. در این مقاله رابطه فضایی ـ زمانی تغییرات آبهای سطحی و پایداری دریاچه های هامون و گودرزه از دوره 1972 تا 2004 با استفاده داده های سنجش از دور (تصاویر ماهواره های لندست سنجنده ها ی mss ،tm و etm+ و ماهواره irs هند سنجنده های liss-i و lissii) بر اساس میزان ورودی آب هیرمند، پریان مشترک و رود سیستان مورد تحلیل قرار گرفته است. ورودی رودخانه هیرمند و شعبات آن در طی دوره آماری تحلیل و نقش آن در تغییرات سطح دریاچه ها آشکارسازی شد. سپس با توجه به رژیم رودخانه، تصاویر ماهواره ای محدوده دشت سیستان در طی دوره مورد مطالعه در دو نوبت پرآبی و کم آبی مورد مقایسه قرار گرفت. عمق آب، وسعت دریاچه ها و پوشش گیاهی دشت سیستان در یک دیدگاه سیستمی با استناد به این شواهد و با استفاده از عناصر اصلی تفسیر، تصاویر به روش اپتیکی تحلیل گردید. با استفاده از داده های ماهواره topax/poseidon jason تغییرات پهنه آبی هامون پوزک طی دوره بحرانی خشکسالی تعیین و در نهایت مشخص گردید. این داده ها که شامل 289 اندازه گیری ارتفاع سطح دریاچه در طی یک دوره 10 ساله می باشد، نشان داد در 80 درصد موارد سطح دریاچه خشک و کم آب بوده است.نتایج نشان دهنده وابستگی شدید پایداری فضایی-زمانی هامون ها به ورودی آب هیرمند می باشد.ناپایدارترین پهنه هامون هیرمند و پایدارترین آنها هامون پوزک تشخیص داده شد. واکنش گودزره نسبت به خشکسالی های هیدرولوژیک کمتر از سایر پهنه های آبی بوده است.با توجه به عمق کم منابع آب و وابستگی شدید پهنه های آبی به ورودی هیرمند و مخازن احداث شده در مسیر آن، متاسفانه طی خشکسالی های اخیر تغییرات غیرقابل بازگشتی در پوشش زمین(land cover) این پهنه های باارزش ایجاد گردیده که برای حفظ تعادل هیدرواکولوژیک و جبران خسارات  به این اکوسیستم آسیب پذیر به سالیان بیشتری ورود آب در حد نرمال نیاز است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل زمانی– مکانی پایدار دریاچه‌های هامون

دریاچه‌های هامون به عنوان یکی از ناپایدارترین پهنه‌های آبی دنیا، از سالی به سال دیگر نوسانات شدیدی را نشان می‌دهند. قرارگیری منطقه منحصر به فرد تالاب هامون در دشت سیستان، اهمیت زیست محیطی خاصی را به آن بخشیده است و براساس کنوانسیون رامسر منطقه هامون به عنوان یک تالاب بین‌المللی از ارزش‌های اکولوژیکی خاصی برای جهانیان برخوردار است. در این مقاله رابطه فضایی ـ زمانی تغییرات آبهای سطحی و پایداری ...

متن کامل

بررسی مسائل زیست محیطی دریاچه هامون

دریاچة‌ هامون بزرگ ترین دریاچة آب شیرین شرق و جنوبشرق ایران بوده و از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حائز اهمیت فراوان است. در چند سال اخیر به دلیل کم توجّهی به جنبه‌های زیست محیطی دریاچه اقداماتی صورت گرفته که سبب ایجاد مسائل مختلفی از قبیل آلوده شدن آب دریاچه، از بین رفتن آبزیان، مسموم شدن پرندگان مهاجر، تخریب نیزارها و زمین های کشاورزی حاشیة دریاچه و در نتیجه مهاجرت تختک نشینان آن شده است. عمد...

متن کامل

تحلیل مکانی و زمانی توفان‏ های تندری در دشت اردبیل

توفان‏های تندری، به‏دلیل رفتار بسیار نامنظم در ابعاد مکانی و زمانی، در منطقة شمال‏ غرب ایران از پدیده‏های آب و هوایی حائز اهمیت به‏شمار می‏روند، زیرا این نوع بارش‏ها نقش بسیار مهمی در فعالیت‏های اجتماعی و اقتصادی مانند تولید محصولات کشاورزی، استفاده از زمین زراعی، و مدیریت منابع آب دارند. در این پژوهش، به‏منظور شناسایی الگوهای سینوپتیک توفان‏های تندری طی بازة زمانی 1961-2016، از داده‏های ایستگا...

متن کامل

تحلیل زمانی-مکانی بارش های فرین روزانه در ایران

  چکیده   در این پژوهش داده های بارش ماهانه ایستگاههای هواسنجی ایران از بدو تأسیس تا سال 2005 برای تحلیل زمانی- مکانی بارش های فرین روزانه کشور بررسی گردید. با استفاده از این پایگاه داده، نقشه های رقومی بارش سالانه و بارش فرین روزانه با تفکیک مکانی 15*15 کیلومتر محاسبه گردید. مقادیر بارش فرین روزانه به بارش سالانه تقسیم گردید و بدین ترتیب نقشه ضریب بارش فرین روزانه به دست آمد. با اعمال تحلیل خو...

متن کامل

تحلیل تغییرات زمانی و مکانی بارش های سالانه ایران

عنصر بارش یکی از عناصر پیچیده و حیاتی جو زمین است و تغییرات زمانی و مکانی آن می تواند اقلیم ایران را کنترل کند. در این تحقیق به منظور مدلسازی تغییرات زمانی و مکانی بارش، از داده های مجموع بارش سالانه 50 ایستگاه هواشناسی همدید و اقلیمی در خلال سال های 1966 – 2005 که دارای پراکنش مناسبی است، استفاده شد. از آنجا که بارش به عنوان یک عنصر اقلیمی، رفتاری غیر خطی داشته و نیز از توزیع نرمال تبعیت نمی ک...

متن کامل

تحلیل زمانی – مکانی توفان‌های تندری در ایران

توفان‌تندر یک مخاطرۀ مهم آب‌وهوایی است که خسارات زیادی به بخش‌های مختلف وارد می‌کند. از این‌رو بررسی زمانی-مکانی آن می‌تواند کمک زیادی به شناخت قانونمندی‌های وقوع و تعیین پتانسیل مناطق مختلف نماید. این مطالعه با هدف تحلیل زمانی- مکانی توفان‌های تندری در ایران بر اساس جدیدترین آمار ساعتی به انجام رسیده است. به این منظور داده‌های ساعتی هوای حاضر مربوط به توفان‌های تندری 42 ایستگاه سینوپتیک کشور د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تحقیقات منابع آب ایران

جلد ۶، شماره ۳، صفحات ۶۸-۷۹

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023